Tarihsel süreçte birçok mimari eser bugün dahi bizleri hayretler içerisinde bırakmaya yetiyor. Antik Mısır, Roma, Antik Yunan, Sümerler ve İnka Uygarlığı gibi birçok uygarlık bize miras bıraktıkları mimari eserler ile bizleri büyülemeye devam ediyor. Antik Yunan’ın mimari özelliklerini yansıtan Stoa’lar da tarihi içinde barındıran eserler arasında yer alıyor. Antik Yunan’a doğru tarihsel ve mitolojik bir yolculuk yapmaya ne dersiniz?
Stoa nedir?
Döneminin en gelişmiş medeniyetleri arasında yer alan; eğitime, felsefeye, bilime ve tarihe büyük önem veren Antik Yunan günümüzün akademilerinin de temelini attı. İnsana ve dünyaya dair çağının ötesinde izler bırakarak örnek bir medeniyet olan Antik Yunan’da Stoa’lar da dikkat çeken eserler arasında yer alıyor. Stoa’lar bir sokak ya da Agora’nın yanında yer alan, üstü kapalı sütunlu galeriler olarak tanımlanıyor.
Yönetim ve ticaret merkeziydi
Antik çağ kentlerinde, halkın özellikle güneş ve yağmurdan korundukları ve dinlendikleri, uzun kenarlarından biri duvar ya da dükkân sırasıyla bir sokağa ya da meydana açılan, önünde bir sütun dizisi bulunan, üstü örtülü, tek ya da iki katlı yapı türüdür. Ayrıca Stoa’lar yönetim ve ticaret merkezi olup halka açık yerlerdi. Stoalar çoğunlukla kutsal alanlarda yer almıştır. Stoa mimarilerinin öncülerine Mısır’da tapınakların avlularında, Minos ve Myken saraylarındaki Stao’lar örnek olarak verilebilir.
Sosyal etkinlikler için de kullanıldı
Stao’lar sadece kutsal ve ticari anlanma değil, sosyal etkinlikler için de oldukça kullanılıyordu. Örneğin halk Stao’larda toplanıp konuşmalar yapardı, filozoflar buralarda öğrencilerine dersler verirdi, hatipler halkla buradan seslenirdi. Stoalar özelliklerine ve kullanım alanlarına göre isimlendirilirdi. Anadolu’daki bazı güzel Stao örnekleri Priene, Pergamon ve Miletos Stoa’larıdır. Ayrıca Stao’lar mimari olarak da oldukça kıymetli yapılardır. Günümüzde hala mimari alanda öğrencilerin ve mimarların incelediği ve esinlendiği Stao yapıları vardır.
Stoa felsefesinin kariyerize katkı sağlayacak ana öğretileri:
- Dünya son derece öngörülemez olaylarla doludur.
- Dışarıdaki olayları kontrol edemeyiz ve mutluluğumuzu bu olaylara endekslememeliyiz.
- İnsan olarak hayatımız, bu kaotik dünyada aslında kısacık bir andır.
- Güçlü, kontrol sahibi ve sebatlı olmak önemlidir.
- Mutsuzluğun ana nedeni, mantık yerine hislerimize ve iç güdülerimize anlık yenilgilerdir.
- Bir erdem/ideal için yaşamak en büyük mutluluktur.
- Doğadan gelen her şeye boyun eğmeli, insandan gelen her şeye karşı konmalıdır.
- Zevk arzusu veya acı korkusu tarafından kontrol edilmeye izin verilmemelidir.
- Etrafımızdaki dünyayı anlamak için aklımızı kullanmalı, tabiatın planında kendimize düşen görevi yapmalıyız.
- Beraber çalışıp başkalarına karşı dürüst ve adil olmalıyız.